Dünyada ve Ülkemizde her yıl bir çok sayıda Trafik Kazaları meydana gelmekte olup sonuç olarak bu kazalar ölüm ve yaralanma olaylarına sebebiyet vermektedir Emniyet Genel Müdürlüğü (EGM) 2020 yılı ilk çeyreğinde yaşanan kaza sayısı ; 90 bin 603 olurken ölümlü kaza sayısı 362 olmuştur uygulanan trafik cezaları dağılımına baktığımızda ise ; Trafikten men edilen araç sayısı Martta 95 bin 676 olurken 2020 ilk çeyreğinde toplam sayı 325 bin 155 olmuştur bu verilerden de yola çıkıldığında Ülkemizde Trafik kazaları önemli bir “sağlık problemi olarak” karşımıza çıkmaktadır Peki bu konuda ne yapacağız yükümlüklerimiz nedir bu yazımız da siz değerli okurlarımıza kişisel görüşlerim eşliğinde bunlardan kısaca bahsedeceğim Meslek itibariyle birçok olay ve duruma şahit oldum ki Trafik Kazaları Sonrası sadece Bireyin psikolojisi olumsuz etkilenmekle kalmayıp çoğu kez Basit Tıbbı Müdahale ile giderilmeyen bedensel zararlar meydana gelmektedir Bu zararlar karşılığında Bireyin Ceza Yargılaması vasıtasıyla Adalet inancı pekişirken ayrıca Trafik Kazası Tazminatı yani Maddi ve Manevi tazminat hakkı da doğmaktadır Türk Hukuk sisteminde Trafik davranışlarına ilişkin bu konu 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ile düzenlenmiştir
Bu kanun Trafikle ilgili durum, kural, hak ve yükümlülükleri bunların denetlenmesini görev ve yetkilerini çalışma usul ve esaslarını kapsamaktadır aynı zamanda Trafik kazaları neticesi sonucunda başvurulacak temel bir kaynaktır Trafik kazası sonrası ; Kaza Tespit tutanağının düzenlenmesi buna bağlı olarak kaza sonrası kusur oranının tespiti , Kusur oranına itiraz süreci , İdari para cezaları ,Ehliyet veya Ruhsata el konulması ,aracın trafikten men edilmesi gibi durumlar kazanın terminolojisi açısından önem arz etmektedir. Bu durumlardan sonra tazminat aşamasına geçildiğinde Borçlar Kanunu devreye girmektedir Trafik kazası nedeniyle tazminat davasının hukuki dayanağı,” trafik kazasının bir haksız fiil yani Borçlar Kanunu md.49 göre sorumluluğu doğurmasıdır” Bireysel zarar açısından açılacak olan davalar Ceza Dava aşaması ve Tazminat Dava aşaması olarak ayrı ayrı yürümektedir. Bu davalarda Trafik kazası tazminatı dediğimiz kavram uygulamada hem bedensel hem de malvarlığı zararlarını ifade etmek üzere kullanılmaktadır Trafik kazası nedeniyle tazminat davası açılmadan önce, dava açma süresinin ne zaman başladığı ve sona erdiği dikkat edilmesi gereken en önemli konudur Kısaca haksız fiilin işlendiği gün, tazminat davası zamanaşımı süresi işlemeye başlar.
Tazminat Davası Esas Zamanaşımı Süresine baktığımızda Karayolları Trafik Kanunu md.109 ve 109/2 göre “Trafik kazası nedeniyle zarar görenin, zararı ve faili öğrendiği tarihten itibaren başlayacak 2 yıllık zamanaşımı süresi vardır. Zarara uğrayan, faili ve zararı daha geç öğrense bile her hâlükârda fiilin işlenmesinden itibaren 10 yıllık zamanaşımı süresi söz konusudur. Trafik kazası sonucunda ölüm veya yaralama varsa, ceza kanununda o suç için öngörülen dava zamanaşımı süresi ne ise, maddi ve manevi tazminat davası açma süresi de odur. “Yani “uzamış dava zamanaşımı” devreye girmiştir, ceza davası devam ettiği müddetçe herhangi bir zamanaşımı süresine bağlı olmadan trafik kazası nedeniyle tazminat davası açılabilir.” Peki Meydana gelen trafik kazası sonucunda kimler Tazminat davasını açabilir? Olay Yaralamalı bir trafik kazası ise, yaralanan şahsın bizzat kendisi maddi ve manevi tazminat davası açabilir. Yaralanan kişi bu kaza sonrası çalışma hayatı boyunca uğrayacağı işgücü kaybı nedeniyle maddi tazminat talep edebilirken ; trafik kazası nedeniyle uğradığı elem, keder ve üzüntü nedeniyle de manevi tazminat talep edebilir ,Eğer kaza sonrası çok ağır bir yaralanma oluşmuş ise , Borçlar Kanunu md.56 gereğince yaralanan kişinin yakınları (anne, baba, eş, çocuklar vb. ) da sadece “manevi tazminat davası” açabilirler .Trafik Kazası sonrası ölüm hali söz konusu ise, Müteveffa ‘dan yaşarken destek alan herkes maddi ve manevi tazminat davası açabilir. Müteveffa yani vefat eden kişi evliyse eşi ve çocuklarına, bekar ise anne ve babasına destek verdiği karine olarak hukukumuz da kabul edilir. Eğer destek alan başkaları varsa destekten yoksun kalma tazminatı talep edebilmesi için ölen kişiden yaşarken destek aldığını kural olarak ispatlaması gerekir. Peki Trafik Kazası nedeniyle açılacak Tazminat Davası Kimlere Karşı Açılır? Trafik kazalarında haksız fiili bizzat işleyenler dışında da tazminat sorumluları vardır. Trafik kazası neticesinde ölüm, yaralama veya herhangi bir malvarlığı zararı meydana gelmesi halinde aşağıdaki kişilere maddi ve manevi tazminat davası açılabilir: bunlar ;Borçlar Kanunu 49 md uyarınca Aracın Sürücüsü ,Karayolları Trafik Kanunu Md. 3 ve 85/1 uyarınca Aracın Sahibi, Karayolları Trafik Kanunu md.85/1 uyarınca Aracın İşleteni ve Karayolları Trafik Kanunu md.91 gereğince Sigorta Şirketi karşı maddi ve manevi tazminat davası açılabilmektedir Son olarak bu yazımızda trafik kazası ve sonrası meydana gelen hukuki sürece kısa bir bakış atarak değerlendirmelerde bulunduk Herkese sağlıklı günler dilerim. Adalet erdemlerin kraliçesidir. (Latin Atasözü)
Av. Ali Birdal KAHRAMAN
